नेत्र आणि आयुर्वेद

#नेत्रायु

नेत्र आणि आयुर्वेद

आयुर्वेदीय औषधांनी डोळ्यांचे आजार बरे होतात का? आयुर्वेदामध्ये डोळ्यांच्या आजारावर औषधे आहेत का? अशा अनेक प्रश्नांचा भडीमार रुग्णांकडून केला जातो. सर्व प्रकारचे उपचार करून थकल्यावर रुग्ण आयुर्वेदाकडे वळतात.

यासाठीच योग्य वेळी उपचार घेतल्यास हमखास फरक पडतो.
 वरील सर्व प्रश्नांची उत्तर खूपच सोपे आहे. सर्व शरीर तसेच मनावर उपचार करणाऱ्या चीकीत्सापद्धातीमध्ये डोळ्यांचे आजार का बरे ठीक होऊ नयेत? आयुर्वेदामध्ये नेत्र व त्याचे विकार तसेच त्यावर करायची चिकित्सा याचे सखोल वर्णन आहे.

आयुर्वेदाच्या प्रयोजनानुसार डोळ्यांचे स्वास्थ्य/ आरोग्य अबाधित राखण्यापासून वर्णन आले आहे. यामध्ये अंजने, नस्य ,शिरोभ्यंग, पादाभ्यंग आणि इतर व्यायाम यांचा समावेश होतो. हल्ली लहान वयातच मुलांना डोळ्यांचे विकार उद्भवतात, हे रोग होऊच नयेत म्हणून घ्यावयाच्या संकल्पनांचे वर्णन आयुर्वेदामध्ये आहे.

या सर्व गोष्टींचे पालन करून जर विकार उद्भवले तर त्यांच्र उत्तर सुद्धा आयुर्वेदाकडे आहे. आयुर्वेदामध्ये सर्व ग्रंथांमध्ये मिळून १०० पेक्षा जास्त व्याधींचे वर्णन आले आहे. यामध्ये त्यांचे उपप्रकार ,अवस्था यांचेही सखोल वर्णन आले आहे. त्याअनुषंगाने या रोगांवरचे उपचार यांचेही वर्णन आहे. औषधोपचाराचे विविध मार्ग (Routes of Administration), विविध पद्धती (therapuetics) याबद्दल माहिती आहे. तसेच काही व्याधीमध्ये शस्त्रक्रियेचे वर्णन आले आहे.

त्यामुळे अशा संपन्न चिकित्सापद्धतीचा डोळ्यांसाठी वापर करून घेण्यास आपण नक्कीच उत्सुक असाल जेणेकरून डोळ्यांचे आरोग्य अबाधित राहील.

© वैद्य निखिल माळी, MS (Ayu)
'श्रीव्यङ्कटेश नेत्रालय', चिपळूण
+91 94 21 300591

(लेखक आयुर्वेदीय नेत्ररोगतज्ज्ञ आहेत.)