मधुमेहाची आयुर्वेदानुसार कारणे

मधुमेहाची आयुर्वेदानुसार कारणे

🍀

गुरूस्निग्धाम्ललवणान्यतिमात्रं समश्नताम्| नवमन्नं च पानं च निद्रामास्यासुखानि च| त्यक्तव्यायामचिन्तानां संशोधनमकुर्वताम्|| च.सु.१७/७८-७९

मधुमेहाची आयुर्वेदानुसार कारणे ...
१.गुरू (पचावयास जड) पदार्थांचे अधिक सेवनाने....
२.स्निग्ध द्रव्य तेल तुप उदीडासारखे पदार्थांचे अधिक सेवनाने...
३.लवण( खारट)आंबट पदार्थांचे अधिक सेवनाने....
४.नविन तयार धान्यापासुनचे अन्न, नविन मद्य व नविन जलसेवनाने...
५.अधिक निद्रा, नेहमी बसुन लोळुन राहणे (कष्टाचा अभाव) आदींनी...
६.व्यायामाचा चिंतेचा अभाव, पंचकर्माद्वारे शरीराची शुध्दी न करणे....
आदी कारणांमुळे शरीरात कफ पित्त मेद (चरबी) मांस वाढतो. वाताच्या गतिला अवरोध होतो. अवरोधित वात शरीरातील ओजला मुत्रायशयात आणतो..तेंव्हा कष्टकारक मधुमेहाचा आजार उत्पन्न होतो..
वरील कारणांत गोड पदार्थांचा समावेश केला नाही. कारण गोड पदार्थ शरीराचे बल ताकत टिकवुन ठेवतात.शरीराची झीज भरून काढतात.तर आंबट खारट पदार्थ पातळ कफ वाढवितात.पातळ कफ शरीरात पसरणारा असतो.तो सर्व शरीराला व्यापतो अधिक प्रमाणात वाढल्यास शरीरात मधुमेहाची निर्मिती करतो.गोड पदार्थांतुन शरीरासाठी आवश्यक जो घट्ट कफ तयार होतो.त्या घट्ट कफसोबत मिसळुन हा पातळ कफ शरीरात द्रवता ( liquidity) वाढवतो.आणि हा पातळ कफ मुत्राच्या मार्गाने बाहेर पडतो.आणि वारंवार लघ्वीला जावे लागते..
वरील कारणांवरून असे लक्षात येते की आंबट खारट पदार्थ व सुखकर आयुष्य, कष्टाचा अभाव हे मधुमेह उत्पतीचे मुळ कारणे आहेत.. एकदा पातळ कफ तयार व्हावयास सुरूवात झाली की गोड पदार्थ आजार वाढावयास मदत करतात..
चिकित्सा करताना देखील प्रकृती व कारणांचा विचार आवश्यक आहे..

वैद्य गजानन मॅनमवार 

श्री विश्वसंस्कृती आयुर्वेद चिकित्सालय पंचकर्म केंद्र 

पावडेवाडी नाका 

नांदेड 9028572102, 9130497856